วิสัยทัศน์
สรุปเนื้อหา ข้อคิดเพื่อการสร้างวิสัยทัศน์ ผู้แต่ง : ศาสตราจารย์ ดร.เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักด
รู้จักกับวิสัยทัศน์
ถ้าเราไม่รู้จักวิสัยทัศน์คืออะไร เราจะมีและใช้วิสัยทัศน์อย่างเป็นประโยชน์ไม่ได้เลย
วิสัยทัศน์ คือ ภาพแห่งความใฝ่ฝัน ความต้องการในอนาคต ที่เห็นได้อย่างชัดเจน ในปัจจุบันซึ่งเป็นภาพ ที่ยิ่งใหญ่ตระการตาสะท้อนความคิดเชิงรุกและเชื่อมั่นว่าภาพนั้น สามารถเป็นไปได้จนส่งผลเป็นการลงแรงกระทำอย่างมุ่งมั่น จนกว่าจะสำเร็จผสมผสาน องค์ประกอบของจินตนาการการกำหนดเป้าหมาย การมองอนาคต การวางแผน การดำเนินตามเป้าหมายนั้น ด้วยใจที่ยึดมั่นจนถึงที่สุด องค์ประกอบเหล่านี้ เป็นคุณสมบัติส่วนบุคคลที่เรียกว่า “วิสัยทัศน์”
ลักษณะของวิสัยทัศน์ วิสัยทัศน์ต้องเป็น “ภาพที่เห็นชัดเจน” ความแตกต่างของคนมีและ ไม่มีวิสัยทัศน์ คือ คนไม่มีวิสัยทัศน์จะเห็นภาพสลัว ๆ เหมือนเมืองในหมอก ดูไม่ออกว่าเป็นอะไร ลักษณะของวิสัยทัศน์ประกอบด้วย
1. วิสัยทัศน์ต้องเป็นภาพที่ชัดเจนตอบคำถามได้ว่า ใคร ทำอะไร ที่ไหน เมื่อไร และอย่างไร วิสัยทัศน์
2.วิสัยทัศน์ต้องเป็นมากกว่าเพียง “อยากเห็น” แต่ต้องฟันฝ่าอุปสรรคเพื่อจะทำให้สิ่งที่อยากเห็น “เกิดขึ้น
3. วิสัยทัศน์เป็นการมองภาพที่จะเกิดขึ้นในอนาคตข้างหน้าไม่ใช่ถอยหลังไปมองอดีตหรือมองย่ำอยู่ในปัจจุบัน
4. วิสัยทัศน์ต้องเป็น “ภาพแง่บวก” สะท้อนสิ่งที่ดีกว่าอดีตและปัจจุบันเพราะไม่มีใครอยากมีภาพแง่ลบ แย่ลง ตาต่ำลง เป็นความฝันของตน
5. วิสัยทัศน์คือฝันที่เป็นจริง เมื่อฝันแล้วอย่าหยุดแค่นั้นแต่เริ่มลงมือทำและเมื่อลงมือทำแล้วอย่าหยุดจนกว่างจะสำเร็จ
6. วิสัยทัศน์แท้ ต้องยิ่งใหญ่ ตระการตา ท้าทายใจ
7. วิสัยทัศน์เป็นภาพที่เกิดจากแนวความคิดเชิงรุกไปข้างหน้าไม่ใช่การตามแก้ปัญหาหรือการนั่งรับปัญหาเพื่อตอบโต้หรือตอบสนองปัญหาเท่านั้น
8. วิสัยทัศน์ เป็นการคิดล่วงหน้า ก่อนที่จะเกิดปัญหาและมองข้ามปัญหาไปแล้ว
9. วิสัยทัศน์ ไม่เพ้อฝัน แต่ต้องสะท้อนเป็นภาพที่สมจริงสมจังสะท้อนความพร้อม ศักยภาพในทางปฏิบัติที่จะทำให้เกิดขึ้นซึ่งจะเป็นพลังที่ขับเคลื่อนไปสู่ความสำเร็จได้
10. วิสัยทัศน์ เป็นสิ่งที่มีพลังเหนืออารมณ์ความรู้สึกแม้เวลาท้อถอยใจไม่มีเรี่ยวแรง ก็ยังลุกขึ้นได้ เมื่อหันไปมองวิสัยทัศน์นั้น
ที่มาของวิสัยทัศน์
1. องค์ประกอบหลัก
ทะเยอทะยาน มุ่งมั่น เอาจริงเอาจัง กระตือรือร้น ชอบคิด ชอบจิตนาการ ไม่หยุดอยู่กับที่ เรียนรู้เสมอ และมีความเป็นผู้นำ คือ ตัวอย่างคุณลักษณะของผู้มีวิสัยทัศน์ ความเป็นผู้นำ อยู่คู่และคอยส่งเสริมวิสัยทัศน์มาโดยตลอด สภาพแวดล้อมการเลี้ยงดูของครอบครัว โดยไม่จำกัดศักยภาพ และไม่ดูถูกความสามารถของลูกจะช่วยทำให้ลูกคิดได้กว้างและไกลกว่าลูกที่มาจากสภาพครอบครัวที่ถูกจำกัด อุปสรรคและประสบการณ์ในความยากลำบากอาจเป็นแรงผลักให้เราเกิดความทะเยอทะยานหากเรารับในทางที่ดีและใช้มันเป็นบันไดก้าวไป หมั่นนำประสบการณ์มาสะท้อนความคิดเสมอมองให้ทะลุปรุโปร่งว่าจะใช้ให้เป็นประโยชน์ในทางสร้างสรรค์ได้อย่างไร
2. องค์ประกอบภายนอก
ไม่ว่าจะรับวิสัยทัศน์จากแหล่งใด สิ่งสำคัญคือต้องถือว่าวิสัยทัศน์ที่รับมานั้นเป็นของตัวเองด้วย
การเรียนรู้ทำให้เราได้รับข้อมูลข่าวสารใหม่ ๆ ที่จะกระตุ้นความคิดต่อจนเป็นวิสัยทัศน์ได้ การเรียนรู้และทำความเข้าใจต่อสิ่งที่กำลังจะเกิดขึ้นหรืออาจเกิดขึ้นในอนาคต จะทำให้สามารถเตรียมในทุกด้านเพื่อมุ่งสู่ความสำเร็จในอนาคตอย่างมั่นคง เรียนรู้มาก สังเกตมาก ช่างคิดมาก วิเคราะห์มาก ก็มีแนวโน้มที่จะมีวิสัยทัศน์ได้มาก
ความสำคัญของวิสัยทัศน์
สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ผู้นำที่ขาดวิสัยทัศน์ จะไม่สามารถปรับตัวและนำคนอื่น ๆ เผชิญการเปลี่ยนแปลงได้ผลสุดท้ายก็คือความล้มเหลว เรากำลังอยู่ใน “ยุคบานพับประวัติศาสตร์โลก” หมายความว่า เป็นคนที่อยู่ในยุคของการเหวี่ยงประตูประวัติศาสตร์โลก จากยุคเก่าสู่ยุคใหม่ให้เปิดกว้างออก การปรับตัวต้องอาศัยการพินิจพิเคราะห์ การใช้ความคิดความอ่านพอสมควร จึงจะสามารถเอาตัวรอดได้
คนขาดวิสัยทัศน์จะขาดความหวัง ยิ่งเวลาที่มีอุปสรรคปัญหาเขาจะมองโลกในแง่ร้าย มีความคิดแง่ลบ เพราะเขาไม่มีภาพอื่นให้มองนอกจาก ปัญหาตรงหน้า ที่เผชิญอยู่ ผู้นำจะนำสมาชิกไปข้างหน้าได้ ต่อเมื่อเขารู้ว่าเป้าหมายอยู่ที่ใดทั้งยังต้องรู้ทิศทาง หนทาง และวิธีการที่ใช้เดินไป แต่ถ้าผู้นำไม่มีวิสัยทัศน์ ก็จะไม่มีการพอใครไปที่ใดทั้งสิ้นเพราะยังไม่รู้เป้าหมาย
ผลเสียของการขาดวิสัยทัศน์
ผู้ที่ไม่มีวิสัยทัศน์ คือ ผู้แพ้สำหรับวันนี้ และเป็นผู้ที่ตายแล้วสำหรับวันพรุ่งนี้ และวันต่อๆ ไป
ความล้มเหลวโดยมิได้ตั้งใจ คือ นิสัยของผู้ขาดวิสัยทัศน์
ขาดวิสัยทัศน์ จะขาดการป้องกันปัญหาจนเกิดการสะสมซ้อนทับของปัญหาหลายชั้นตามกาลเวลาจนยากจะหาต้นตอและหนทางการแก้ไขได้ครบ ผู้บริหารที่ขาดวิสัยทัศน์ จะไม่มีโอกาสคิดวางแผนในการบุกเบิกสร้างสรรค์งานใหม่ ๆ เพื่อพาองค์กรไปสู่ความสำเร็จ เพราะมัวแต่นั่งแก้ปัญหางานประจำวัน อยู่เสมอ อันเป็นผลจากการขาดวิสัยทัศน์นั่นเอง
องค์กรที่ไร้วิสัยทัศน์จะประกอบด้วย ผู้นำสายตาพร่ามัว สมาชิกเช้าชามเย็นชาม จับจด เฉื่อยช้า กว่าจะเข็นให้ทำงานได้ก็ยากยิ่ง ถ้าองค์กรและผู้นำขาด วิสัยทัศน์ สมาชิกจะไม่กระตือรือร้น เพราะไม่คิดว่าจะต้องทำอะไรมากไปกว่างานจำเจประจำวัน องค์กรจะสามารถก้าวแซงองค์กรอื่น ๆ ไปข้างหน้าได้ เมื่อสมาชิกได้ร่วมมือกันสร้างสรรค์สิ่งใหม่ให้เกิดการพัฒนาขึ้น
ไม่มีวิสัยทัศน์ คือ ไม่สนใจอนาคต
ไม่สนใจคิด ใคร่ครวญ ค้าคว้าหาข้อมูลความรู้
มีแต่ข้อมูลล้าสมัยใช้การไม่ได้
มีแต่เสี่ยงตัดสินใจผิด
มีอย่างมากเพียงแผนเชิงรับ
ไร้ศักยภาพในการแข่งขัน
มีแต่ความล้มเหลม
ผลดีของการมีวิสัยทัศน์
เส้นทางไปสู่วิสัยทัศน์ นำมาแต่ความเจริญเกิดการพัฒนากล้าหาญทำสิ่งดีที่ไม่เคยทำมาก่อน วิสัยทัศน์นำมาซึ่งทิศทาง ทิศทางนี้จะเป็นกรอบให้แก่ ผู้บริหารในการจัดระบบและดำเนินการทุกอย่างในองค์กร อย่างประสานสอดคล้อง เกิดประสิทธิผล ประสิทธิภาพสูงสุด ถูกต้อง ตรงเป้าหมาย
ผู้ที่มีวิสัยทัศนัดเจน จะวางแผนชัดเจนเพื่อให้บรรลุเป้าหมายนั้น มีทิศทางที่กำหนดไว้ชัดเจน มีแผนทั้งระยะสั้น กลาง และยาว ว่าต้องทำอะไรบ้าง
วิสัยทัศน์ทำให้คนมีความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันทีมงานจังเป็นเอกภาพโดยอัตโนมัติ
ผู้บริหารที่มีวิสัยทัศน์ จะเป็นบุคคลผู้บรรทุกความฝันแห่งความสำเร็จในอนาคตแปรเปลี่ยนเป็นภาระใจและพลังผลักดันให้ความฝันนั้นเป็นจริงได้
การได้ทำงานในที่ที่มีวิสัยทัศน์ ถือเป็นกำไรชีวิตเพราะจะทำให้เป็นคนที่มีวิสัยทัศน์ส่วนตัวได้รับความสำเร็จทั้งส่วนตัว และส่วนรวมด้วย
วิสัยทัศน์ในชีวิตจริง
ความสำเร็จในชีวิตของผู้อื่น คือแรงท้าทายให้คนมีวิสัยทัศน์มุมานะมากยิ่งขึ้นตัวอย่างเช่น
- ไมเคิล ฟาราเดย์ บิดาแห่งเครื่องกำเนิดกระแสไฟ้ฟ้า เห็นภาพกระไฟฟ้าอยู่ในสมองของเขาตลอดเวลาแม้ว่าขณะนั้น เขายังไม่ได้ประดิษฐ์เครื่องกำเนิด กระแสไฟฟ้าขึ้นมาเลย
- เคล็ม ลาไบน์ นักขว้างลูกเบสบอลที่มีชื่อเสียงก้องโลกเมื่อตอนที่เขาเป็นเด็กนั้น นิ้วชี้ข้างขวาของเขาหักโดยอุบัติเหตุข้อต่อนิ้วมือ ระหว่างข้อแรกกับ ข้อที่สองงออยู่แต่ด้วยความฝันใฝ่จะเป็นนักขว้าง เบสบอลที่ยิ่งใหญ่และมีชื่อเสียงของอเมริกา เขาจึงพยายามฝึกฝนอย่างหนักจนที่สุด เขาสามารถเอาชนะ ความจำกัดนั้นไปถึงความสำเร็จได้
- เรย์ คร็อก ผู้ก่อตั้ง แมคโดนัลด์ มองเห็นว่าร้านกาแฟ ในสมัยนั้นจำหน่ายอาหารที่เตรียมง่าย ราคาถูก ซึ่งเป็นการตลาดที่กว้างมาก เขาจึงจู่โจมการเอาอาหารที่นิยมที่สุดของร้านกาแฟ คือ แฮมเบอร์เกอร์ มาเป็นอาหารหลักของร้านด้วยวิสัยทัศน์ที่เห็นว่า จะเป็นไปได้จึงยอมลงทุนสูง ถึงขนาดกู้เงินและยอมเสียดอกเบี้ยจนร้านของเขาขยายไปทั่วโลก และมียอดขายมากกว่าร้านประเภทเดียวกัน
ตราบจนปัจจุบันหากประเทศไทยมีวิสัยทัศน์ให้คนไทยได้รับรางวัลโนเบล เราก็จะได้ประชาชนที่มีความรู้ มีความคิดอ่าน เฉลียวฉลาดเพิ่มมากขึ้น
******************
อ้างอิง
สามารถศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมจากหนังสือ/เอกสาร
ชื่อหนังสือ : ข้อคิดเพื่อการสร้างวิสัยทัศน์
ผู้แต่ง : ศาสตราจารย์ ดร.เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์