การจัดวางต้นไม้ของสวนขนาดเล็ก
2.ไม้ประธาน พรรณไม้กลุ่มนี้สูงประมาณ 1.2-3 เมตร ถ้เป็นสวนขนาดใหญ่
พรรณไม้มีความสูงระดับนี้จะใช้เพื่อเป็นจุดหยุดสายตา หรือมุมมองเป็นบางช่วงของสวน แต่ในสวนขนาดเล็กนี้ เราจะใช้เป็นไม้ประธาน เพื่อเป็นจุดเด่น หรือจุดดึงสายตา การวางตำแหน่งแสดงดังภาพ
3.ไม้พุ่ม
มีความสูงประมาณ 0.3-1.20 เมตร การปลูกไม้พุ่มให้สวยนั้น มีความสูงของไม้พุ่มมากกว่าหนึ่งระดับ เพื่อให้ลดหลั่นและเกิดมิติทางด้านสูง-ต่ำ นิยมปลูกเป็นแปลงเพื่อความเป็นระเบียบสวยงาม ดูแลรักษาง่ายและ เพื่อให้เห็นเส้นและรูปทรงที่ชัดเจน โดยการแบ่งแปลงเป็นชั้นเพื่อให้เกิดมิติทางด้านหน้า-หลัง การออกแบบจะเริ่มจาก เขียนขอบเขตของแปลงไมพุ่มจากนั้นจึงเริ่มแบ่งแปลงต่อไป ไม่ควรแบ่งแปลงให้มีขนาดเท่ากันเกินไป โดยแปลงด้านหลังควรมีขนาดกว้างและสูงกว่าแปลงด้านหน้า และแปลงด้านหน้าสุดจะมีความต่ำสุดและใช้เป็นไม้คลุมดิน นิยมแบ่งให้ได้ 3 ระดับ แต่สำหรับสวนขนาดเล็ก อาจแบ่งแปลงเพียง 2 ระดับ ขึ้นอยู่กับตำ แหน่ง และขนาดของพื้นที่
นอกจากนี้ยังสามารถปลูกไม้ประธานเพื่อเพิ่มมิติให้ไม้พุ่ม หรือลดระดับความต่างกันของความสูงระหว่างไมยืนต้นกับไม้พุ่มได้อีกด้วย ดังภาพ
สำหรับสวนขนาดเล็กที่ไม่สามารถปลูกเป็นแปลง แต่ต้องการรายละเอียดสูงให้ดูเป็นธรรมชาติ การวางตำแหน่งพรรณไม้ จะวางตำแหน่งชนิดละ 1 หรือ 2 ต้น หรือมากกว่า ขึ้นอยุ่กับสภาพพื้นที่และความต้องการในออกแบบดังภาพข้างล่าง
4. ไม้คลุมดิน
เป็นพรรณไม้ที่อยู่ริมนอกสุดของแปลง มีความสูงน้อยกว่า 30 เซนติเมตร ปลูกเพื่อเชื่อมระดับความสุงของไม้พุ่มกับหญ้าหรือ พื้นด้านหน้าและช่วยเน้น แนวขอบแปลงให้ชัดเจน สร้างความสูงของไม้พุ่มกับหญ้าหรือพื้นด้านหน้าและช่วยเน้นแนวของแปลงให้ชัดเจน สร้างความเป็นระเบียบให้กับแปลงให้พื้นที่สวนมากขึ้นสำหรับไม้พุ่มบางชนิดโคนต้นจะทิ้งใบ ทำให้โคนต้นดูโล่ง ไม่สวยงาม การนำไม้คลุมดินมาใช้จะช่วยแก้ปัญหาส่วนนี้ได้
ในกรณีที่ไม้พุ่มภายในแปลงมีความสูงมาก ไม้คลุมดินก็ควรมีระดับสูง ให้เหมาะสมกับไม้พุ่ม ซึ่งไม้พุ่มบางชนิด อาจตัดให้สั้นเลี้ยงเป็นไม้คลุมดินได้ และในทางกลับกัน
ไม้คลุมดินบางชนิดอาจเลี้ยงแบบปล่อยให้สูงเป็นไม้พุ่มได้เช่นเดียวกัน กาบหอยแคลง ก้ามปูหลุด เงินไหลมา ดาดตะกั่ว ดาดทับทิม ปีกแมลงสาป เปเปอโรเมีย ผีเสื้อราตรี พรมกำมะหยี่ พลูด่าง(พลูทอง) เฟินเกล็ดหอย เฟินเงิน เฟินบอสตัน เหินใบมะขาม ระฆังทอง เศรษฐีเรือนนอก เศรษฐีก้านทอง หนวดปลาดุกแคระ กระดุมทองเลื้อย กำมะหยี่ เกล็ดแก้ว คุณนายตื่นสาย ซุ้มกระต่ายเขียว ซุ้มกระต่ายด่าง ดาห์ลเบิร์กเดซี่ ริบิ้นชาลี ไทรทองบัวดิน บุษบาฮาวาย ผกากรองเลื้อย ผักเป็ดแดง ผักโขมแดง พิทูเนีย แพรเซี่ยงไฮ้ ฟ้าประดิษฐ์ ลิ้นมังกรแคระ
ต้นไม้ประธาน ชนิดที่ชอบแสงแดดจัด กรรณิการ์ กาหลง กุหลาบเมาะลำเลิง แก้วเจ้าจอม ข่อยดัด คอร์เดีย จันทร์ผา ซองออฟจาไมกา ซองออฟอินเดีย ดอนญ่า ตะโก เทียนหยด ไทร ไทรด่าง ปรงญี่ปุ่น ปาล์มแชมเปญ ปาล์มมนิลา ปาล์มแว็กซ์ ปาล์สิบสองปันนา ไผ่น้ำเต้า พุดพิชญาตอ พุดสามสี โมก สนแผง สนมังกร แสงจันทร์ หลิวทอง
ต้นไม้ประธานสูงมากกว่า 1.2 เมตร ชนิดที่ชอบแสงปานกลางถึงร่ม กระดาดขาว กระดาดดำ กล้วยด่าง ของแดง จั๋งจีน ดาหลา ไทรย้อยใบแหลม ปาล์มจีบ ปาล์มไผ่ ปาล์มพัด ไผ่ฟิลิปปินส์ โมซ้อน วาสนา สร้อยกัทลี หน้าวัวใบ หมากเขียว หมากแดง เฮลิโคเนีย
ไม้พุ่มขนาดกลาง สูง 0.3-1.2 เมตร ก้ามกุ้ง การะเกดหนู กำแพงเงิน โกสน ข้าวตอกพระร่วง เข็มเชียงใหม่ เข็มม่วง เข็มเงินอินเดีย ชบา ช้องนาง ชาฮกเกี้ยน แดงซีลอน ตรีชวา เทียนทอง นีออน บลูฮาวาย บานเช้า ใบเงิน ใบนาก ประทัดไต้หวัน ผกากรองเสียบกิ่ง ไผ่แคระด่าง พยับหมอก พลับพลึงหนู พุดซ้อน พุดตะแคง ฤาษีผสม
ต้นไม้พุ่มขนาดกลาง สูง 0.3-1.20 เมตร ชนิดที่ชอบแสงปานกลางถึงร่ม กล้วยบัวชมพู ขาไก่ด่าง เขียวหมื่นปี คล้าแววมยุรา คล้าเสน่ห์ขุนแผน ซานาดู เดหลี เตยหอม ไผ่กวนอิม เฟินข้าหลวง มะขามเทศ่าง ลิ้นกระบือ สังกรณี สาคูด่าง สาวน้อยประแป้ง เสน่ห์จันทร์แดง หนวดปลาหมึกแคระ เหลืองคีรีบูน
ข้อควรคำนึงในการจัดสวนขนาดเล็ก
ปัญหาที่พบบ่อย และแนวทางแก้ปัญหา:
แนวรับจากชายคาบ้าน
ทำให้พื้นที่บริเวณนั้นต้องรับแรงกระแทก จากน้ำที่ตกลงมา อาจจะใช้วิธีทำรางรับน้ำฝนและ ท่อนำน้ำฝนลงด้านล่าง แต่การทำรางน้ำ อาจอาจทำให้รูปทรงของบ้านไม่สวยงาม และเสียค่าใช้จ่ายสูง เราอาจออกแบบสวน ให้มีส่วนของพื้นแข็ง หรือแผ่นหินเป็น ตัวรับน้ำแทนต้นไม้ สำหรับพรรณไม้ที่เลือกใช้ก็ควรมี โครงสร้างใบหนา และแข็ง เช่น ไทรยอดทอง ชาฮกเกี้ยน ว่านงาช้าง ลิ้นมังกร จั๋ง เป็นต้น
แนวรับน้ำชายคา
บริเวณที่โรยกรวด
ควรรองพื้นด้วยตาข่ายพลาสติก ถุงปุ๋ย หรือเทปูนบางๆรองรับ ก่อนที่จะวางแผ่นทางเท้า หรือโรยกรวด เพราะถ้าไม่มีวัสดุรองจะมีหญ้าขึ้นแซม
และดูแลรักษายาก แต่การรองพื้นก็ควรคำจึงถึง
การระบายน้ำด้วย ปลูกต้นไม้เพื่อบังแสงแดดให้ตัวบ้าน
การวางม้านั่งในสวน
การวางม้านั่ง หรือเก้าอี้นั่งในสวนนั้น มักวางบนพื้นแข็ง อีกทีหนึ่ง โดยจะต้องปรับพื้น ให้ได้ระดับก่อน
แล้วจึงปูแผ่นหินทางเดิน หรือเทพื้นปูนก่อน วางม้านั่ง หรือเก้าอี้นั่ง เพื่อความสะดวกในการใช้งาน และดูแลรักษาง่าย
บริเวณที่วางคอมเพรสเซอร์แอร์
บริเวณที่วางคอมเพรสเซอร์แอร์ ควรเว้นระยะปลูกพรรณไม ้ให้ห่างออกมาประมาณ 0.60-1 เมตร เพราะลมร้อนที่พัดออกมาจาก คอมเพรสเซอร์ พรรณไม้ที่เลือกใช้ควรเลือกใช้ชนิดที่ทนลมร้อนได้พอสมควร โดยต้นที่แนะนำให้ใช้คือ ลิ้นมังกร ชาฮกเกี้ยน ไทรต่างๆ ว่านงาช้าง หรืออาจใช้ระแนงไม้สวยๆ บังแทนการปลูกต้นไม้ก็ได้ แต่ถ้าจุดที่ตั้งคอมเพรสเซอร์เป็นจุดที่ไม่สำคัญ เช่น อยู่ข้างบ้านริมทางเดิน ก็อาจปลูกต้นไม้เฉพาะด้านข้าง เว้นด้านหน้าให้โล่งไปเลยก็ได้ และไม่ควรปลูกหญ้าบริเวณขางใต้คอมเพรสเซอร์ เพราะตัดแต่งและดูแลรักษายาก
แต่หากคิดว่าโล่งไปก็อาจปลูกไม้คลุมดินระดับต่ำๆ เช่น หนดปลาดุกแคระ ลิ้นมังกรแคระ เศรษฐีไซ่ง่อน เป็นต้น หรือ โรยกรวดแทนการปลูกต้นไม้ก็ได้
บริเวณที่มีท่อระบายน้ำฝังอยู่ข้างใต้พื้นดิน
หากฝังไว้ตื้น และบางครั้งมีฝาท่อเปิดด้านบนด้วย ในกรณีนี้ หากท่อฝังอยู่ติด กำแพง เราอาจใช้การเว้นระยการปลูกพรรณไม้
ให้ห่างออกมาพ้นแนวท่อ แต่ในบริเวณที่เป็นฝาท่อก็อาจทำ
โครงไม้ครอบก่อน จากนั้นใช้ก้อนหิน ตอไม้ ไม้กระถาง หรือวัสดุตกแต่งสวน อื่นๆ ที่สามารถเคลื่อนย้ายได้ง่าย ตั้งตกแต่งให้สวยงาม
บริเวณใกล้หน้าต่างที่มีบานเปิดออกด้านนอก
จะต้องไม่วางตำแหน่ง ปลูกพรรณไม้ ที่มีความสูงไปขวางการเปิดหน้าต่างนั้น
ตำแหน่งที่ปลูกไม้ยืนต้นขนาดใหญ่
ต้องคำนึงถึงขนาดต้นไม้เมื่อโตเต็มที่ด้วยว่า จะไม่มีผลกระทบต่อ โครงสร้างของบ้าน การเลือกไม้พุ่มควรคำนึงถึงอัตราการเจริญเติบโต ไม่ควรปลูกไม้พุ่มที่โตช้ามากไว้ด้านหลังแปลงไม้พุ่มที่โตเร็วมาก เพราะจะถูกบดบัง ทำให้ดูไม่สวยงาม
กระบะปลูกต้นไม้
ต้องรองก้นกระบะด้วยกรวดหรืออิฐมอญทุบเป็นก้อนเล็กๆขนาดหัวแม่มือ ใส่ให้สูงเหนือระดับของท่อระบายน้ำประมาณ 5-10 เซนติเมตร และผสมดินปลูกให้โปร่งด้วยเปลือกมะพร้าวสับ เพื่อช่วยในการระบายน้ำ
การวางแผ่นทางเท้า
ควรวางยกระดับจากสนามหญ้าประมาณ 2-3 เซนติเมตร เพื่อป้องกันน้ำท่วมขังและหญ้าเลื้อยเข้ามาคลุม