หญ้าแพรก - หญ้าเบอร์มิวด้า (Bermuda Grass)

หญ้าแพรก (Bermuda Grass)

เป็นหญ้าที่รู้จักกันมานานแล้ว จนกระทั่งถือว่า เป็นสัญลักษณะ ในพิธีไหว้ครู ซึ่งหญ้าแพรกนี้หมายถึง ความแตกแขนงของปัญญา ดุจการเจริญเติบโตแตก แขนงของหญ้ากับ นักเรียน ด้วยการ ที่เรารู้จัก หญ้าแพรกกันนาน ทำให้มองข้ามไปว่า หญ้าชนิดนี้ ก็สามารถนำมาปลูกเป็นสนามได้

ลักษณะทั่วไป

หญ้าแพรก (ชื่อวิทยาศาสตร์: Cynodon dactylon; อังกฤษ: Burmuda Grass หรือชื่ออื่นว่า dūrvā grass, Dubo, Dog's Tooth Grass, Bahama Grass, Devil's Grass, Couch Grass, Indian Doab, Grama, and Scutch Grass) เป็นพื้ชพื้นเมืองในทวีปแอฟริกา ทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และยุโรปใต้ ส่วนชื่อ Burmuda Grass มาจากการที่มันเป็นพืชต่างถิ่นรุกรานในเบอร์มิวดา แต่ไม่ได้เกิดขึ้นที่นั่น ในประเทศไทย ชาวเหนือ เรียกว่า "หญ้าเป็ด" ส่วนชาวกะเหรี่ยง เรียกว่า "หน่อเก่เด"

ลำต้น จะค่อนข้างแบน และจะตั้งตรงหรือโค้งจาก ฐานของลำต้น มีทั้งลำต้นใต้ดิน และลำต้นบนดิน ซึ่งแตกแขนงออก มาแล้วมีรากที่ข้อ
ใบ ค่อนข้างบางใบเรียวแหลม ขอบใบมีขนเล็ก ๆ ใบมีสีเขียงเข้ม เนื้อใบค่อนข้างหยาบ
ดอก ช่อดอกจะเป็นสามเหลี่ยม และมีดอกย่อยอยู่ 4 -5 แขนง

ต้องการแสงแดดเต็มที่ในการเจริญเติบโต จึงจะได้หญ้าที่ดี ถ้าปลูกในที่ร่ม หรือตามชายคาบ้าน ลำต้นจะยาวยืด ใบหญ้าจะบางอ่อนแอ ทนต่การเหยียบย่ำดี หาอาหารเก่ง อาศัยเพียงน้ำค้างก็สามารถเจริญเติบโตได้ และฟื้นตัวเร็ว
การให้ปุ๋ยนั้นไม่จำเป็นมากนัก เพราะสามารถปรับตัวเข้ากับสิ่งแวดล้อมได้ดี ดังนั้นการให้ปุ๋ยในอัตตราต่ำ โดยครั้งหนึ่งทิ้งระยะไปอีก 2 - 3 เดือนก็ได้ มีความทนต่อโรคและแมลงได้ดี

ประโยชน์

ในสภาพแวดล้อมและการดูแลที่เหมาะสม เป็นหญ้าที่มีความสม่ำเสมอ คุณภาพดีพอใช้จึงจะได้หญ้าที่สีเขียวสด ใช้ปลูกเป็นสนามหญ้า ทั่ว ๆ ไป เช่น สนามฟุตบอล รักบี้ ในสวนสาธารณะ ปลูกตามขอบถนน สนามเด็กเล่น ปลูกเป็นทุ่งหญ้าเลี้ยงสัตว์ หรือปลูกในพื้นที่ ที่กว้าง ๆ เพียงเพื่อต้องการปลูกปกคลุมดินป้องกันไม่ให้เกิดการพังทะลายของดินได้
หญ้านี้มีความต้องการดูแลในระดับที่ปานกลางถึงระดับสูง จึงจะได้คุณภาพดี ถึงแม้จะทนต่อความแห้งแล้งและความร้อนได้สูงก็ตาม แต่หญ้านี้จะคุณภาพไม่ดี ถ้าไม่ได้ให้น้ำอย่างเพียงพอ การใช้หญ้าแพรกทำสนามหญ้าต้องระมัดระวังอย่างหนึ่งคือ หญ้านี้จะกลายเป็นวัชพืชที่สำคัญได้ เนื่องจากการเจริญเติบโตเร็ว ทั้งยังมีเมล็ดแพร่พันธุ์ได้อีก และจะเป็นวัชพืชที่เข้าไปในแปลงดอกไม้ ไม้พุ่มเล็ก ๆ แม้กระทั่งตามถนนที่มีรอยแตก หญ้านี้จะแทรกตัวไปขึ้นได้

การตัดหญ้า

การตัดหญ้าชนิดนี้ จำเป็นต้องตัดบ่อยครั้ง ระยะการตัดที่เหมาะสม 0.75 - 1.5 นิ้ว จากพื้นดิน เพราะหญ้านี้มีความเจริญเติบโต ทางแนวตั้งมาก จึงต้องตัดต่ำพอสมควร และต้องตัด 1 - 2 อาทิตย์ต่อครั้ง เพื่อให้ได้หญ้าที่มีคุณภาพการตัดก็ใช้เครื่องตัดหญ้าทั่ว ๆ ไปได้ แม้กรรไกรก็สามารถใช้ได้ในสนามเล็กไม่กว้างมากนัก

การขยายพันธุ์

หญ้าแพรกนี้ปลูกได้ในดินทั่ว ๆ ไป ได้ดีพอสมควร มีการตอบสนองต่อปุ๋ยและน้ำดี จะขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดก็ได้ หรือแซะต้นหญ้าจาก ริมถนนไปปลูกเป็นจุก ๆ ก็ได้ เพราะไม่มีจำหน่าย หญ้าแพรกนี้ มีลักษณะพิเศษอย่างหนึ่งคือ ต้นมีอายุมากพอสมควร จะสร้างหัวไก่ชูขึ้น พ้นส่วนอื่น ๆ เห็นได้ชัดเจน ซึ่งหัวไก่นี้สมัยเด็กเราเคยไปถอนมาเล่นตีไก่กัน

ข้อดี
ใบเล็ก โตเร็ว ทนแล้ง ไม่ต้องเอาใจใส่ดูแลมากนัก เหมาะสำหรับปลูกในพื้นที่กว้าง ๆ ได้ดี โดยเฉพาะในสนามกีฬาต่าง ๆ ตามริมถนนเพื่อป้องกันการพังทะลายของไหล่ถนน

ข้อจำกัด
เป็นวัชพืชง่าย เพราะมีการเจริญเติบโตเร็ว โดยจะรุกเข้าไปในแปลงหญ้าชนิดอื่น ๆ ที่ปลูกใกล้กัน และรุกเข้าไปในแปลงดอกไม้ เมื่ออกดอกจะทำให้สนามไม่สวยงาม และจะเป็นสนามที่แย่มากถ้าขาดการดูแล

ข้อแนะนำ
เมื่อปลูกหญ้าแพรกควรให้น้ำให้ปุ๋ยบ้าง การตัดก็ให้สม่ำเสมอระวังอย่าให้มีช่อดอกเกิดขึ้น ควรตัดก่อนออกดอกจะดี